Zmiany w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia (t. j. Dz. U. z 2019r. poz. 1120)
W dniu 15 listopada 2018 r. weszły w życie nowe regulacje określające możliwości nakładania przez funkcjonariuszy grzywien w drodze postępowania mandatowego. Obecnie uprawniony funkcjonariusz mandat karny może nałożyć jedynie, gdy:
1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia, lub
2) stwierdzi popełnienie wykroczenia, w szczególności za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu w tym także, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbędnym zakresie czynności wyjaśniających, podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia. Nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 60 dni od dnia ustalenia sprawcy wykroczenia.
Poprzednie przepisy określały nieprzekraczalny termin 180 dni liczony od chwili ujawnienia popełnienia wykroczenia, zarejestrowanego urządzeniem rejestrującym (fotoradarem) aby można było stosować uproszczoną procedurę – jaką jest postępowanie mandatowe. Po przekroczeniu tego terminu sprawa trafiała do sądu powszechnego.
Obecne rozwiązanie pozwala, co prawda, wystawić mandat karny jedynie w terminie do 60 dni ale liczony od dnia ustaleniu sprawcy a czas związany z procedurą dojścia do osoby sprawcy nie ma znaczenia. Obowiązująca od 15 listopada procedura – w ocenie Inspekcji Transportu Drogowego, która obsługuje fotoradary – okazuje się wygodnym rozwiązaniem dla służb i w konsekwencji dla popełniających wykroczenia, gdyż w większym stopniu umożliwia uniknięcia rozprawy przed sądem.
1 maja 2019 roku weszły w życie pozostałe przepisy nowelizacji Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (ustawa z dnia 4 października 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw). W nowych przepisach doprecyzowano, że:
- funkcjonariusz nakładający grzywnę jest obowiązany wskazać jej wysokość, określić zachowanie stanowiące wykroczenie, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną, a także poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
- mandatem karnym zaocznym, można nałożyć grzywnę w razie stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popełnienia, gdy nie zachodzi wątpliwość co do osoby tego sprawcy. Mandat ten
-pozostawia się w takim miejscu, aby sprawca mógł go niezwłocznie odebrać, albo
-doręcza się sprawcy.
-mandat karny, ma wskazywać organ, na rzecz którego w terminie 14 dni ukarany może uiścić grzywnę oraz informować o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie
-mandat staje się prawomocny z chwilą uiszczenia uprawnionemu organowi grzywny we wskazanym terminie. Termin do uiszczenia grzywny liczy się od dnia:
- wystawienia mandatu lub
- doręczenia mandatu w przypadku jego przesyłania.
Omówione zmiany w praktyce oznaczają wydłużony z 7 do 14 dni termin opłacenia mandatu zaocznego. Wymusiły również wprowadzenie nowego blankietu mandatu, z większą liczbą danych (np. miejsce i czas wykroczenia). Nowe regulacje oznaczają również, że brak mandatu za szybą, za złe parkowanie, nie musi oznaczać końca kłopotów. Funkcjonariusz może zdecydować o doręczeniu go sprawcy wykroczenia np. pocztą.