W ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1193) zlikwidowano opłaty za przejazd autostradami płatnymi zarządzanymi przez GDDKiA. W praktyce brak opłaty dotyczy jedynie dwóch odcinków autostrad (A2 Konin-Stryków , A4 Wrocław-Sośnica) i tylko pojazdów i zespołów pojazdów do 3,5 t. Pozostałe pojazdy i zespoły pojazdów nadal płacą za przejazd w dość skompilowanym systemie.
Komercyjne odcinki autostrad pozostają płatne. Dla kierowców mniejszych pojazdów jest to więc pewna oszczędność ale niezbyt wysoka. Jadąc z Warszawy czy Łodzi do Berlina zapłacimy o około 9% mniej.
Tą samą ustawą wprowadzono dwie istotne zmiany w ustawie Prawo o ruchu drogowym.
- 1) w art. 16 dodano ust. 2a
2a. Kierujący pojazdem kategorii N2 lub N3, o których mowa odpowiednio w art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2018/858 albo w załączniku nr 2 do ustawy, lub zespołem pojazdów o długości ponad 7 m na autostradzie lub drodze ekspresowej o trzech lub więcej wyznaczonych pasach ruchu na jezdni w jednym kierunku jest obowiązany korzystać wyłącznie z dwóch pasów ruchu przeznaczonych dla danego kierunku, znajdujących się najbliżej prawej krawędzi.
- 2) w art. 24 dodano ust. 13 i 14
13. Kierującemu pojazdem kategorii N2 lub N3, o których mowa odpowiednio w art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2018/858 albo w załączniku nr 2 do ustawy, zabrania się wyprzedzania pojazdu samochodowego na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że pojazd ten porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla pojazdów kategorii N2 lub N3 obowiązującej na danej drodze.
14. Zakazu, o którym mowa w ust. 13, nie stosuje się do wyprzedzania pojazdów wykonujących na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne wysyłających żółte sygnały błyskowe.
Dla przypomnienia, kategoria:
- N2- pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków i mające maksymalną masę całkowitą przekraczającą 3,5 t, ale nieprzekraczającą 12 t;
- N3- pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków i mające maksymalną masę całkowitą przekraczającą 12 t.
Cel przepisów jest jednoznaczny –pojazdy i zespoły pojazdów, które w czasie wyprzedzania na autostradach i drogach ekspresowych znacząco utrudniają jazdę samochodom osobowym mają pozostawać na prawych pasach ruchu.
W przypadku dwóch pasów ruchu w jedna stronę, na autostradach i drogach ekspresowych, ciężarówki powyżej 3,5 t dmc powinny generalnie jechać jedna za drugą i nie podejmować manewru wyprzedzania w sytuacji ich zbliżonych prędkości. Teoretycznie powinny to być prędkości do 80km/h ale w praktyce są to częściej prędkości wynikające z cech ograniczników prędkości w granicach 88-89km/h. Wyprzedzać mogłyby w sytuacji gdy ciężarówka poprzedzająca ma prędkość znacząco mniejszą od dopuszczalnej. W czasie prac sejmowych przedstawiciel Ministerstwa Infrastruktury wskazywał, że różnica powyżej 10 km/h byłaby już znacząco mniejsza. Jest to jednak tylko opinia i nie jest obowiązującą wykładnią prawa. Szkoda, że przepis nie jest jednoznaczny.
Dodane zapisy o zakazach wyprzedzania maja zastosowanie tylko do samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony natomiast przepis o zajmowaniu dwóch prawych pasów na autostradach i drogach ekspresowych obejmuje również zespoły pojazdów o długości ponad 7 m. Może się okazać, że zestaw składający się z samochodu osobowego i przyczepy przekroczy wskazana długość. Niezależnie od maksymalnej masy całkowitej zestawu omawiany zakaz będzie miał wtedy zastosowanie.
Ogłoszono również kary za łamanie wprowadzonych zakazów.
Aby kary obowiązywały również od 1 lipca 2023 r., znowelizowano rozporządzenia:
- Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń oraz
- Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 15 września 2022 r. w sprawie ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego.
Wprowadzono grzywnę w wysokości 1 000 zł (a przy recydywie w okresie 2 lat- 2 000 zł) za łamanie zakazu wyprzedzania wynikającego z art. 24 ust. 13 ustawy Prawa o ruchu drogowym.
Nie stosowanie się na autostradzie lub drodze ekspresowej do obowiązku wynikającego z art. 16 ust 2a. ustawy Prawo o ruchu drogowym skutkuje nałożeniem grzywny w wysokości 500 zł.
Ukarana osoba otrzyma również 8 punktów karnych za złamanie zakazu wyprzedzania a 6 punktów przy zajęciu niewłaściwego pasa ruchu w omawianych sytuacjach.
