28 stycznia opublikowano ustawę z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (poz. 209)

Ustawa zasadniczo wchodzi w życie 1 marca 2022r. ale część przepisów już 2 lutego i ma regulować sprawy tzw. pracowników delegowanych. Ustaw dostosowuje polskie prawo do wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r.

Celem dyrektywy jest zapewnienie równowagi między poprawą warunków socjalnych i warunków pracy kierowców, a zwiększeniem swobody świadczenia usług transportu drogowego w oparciu o uczciwą konkurencję między krajowymi i zagranicznymi przewoźnikami, co w konsekwencji powinno przyczynić się do usprawnienia funkcjonowania rynku transportu drogowego w Unii Europejskiej.

W ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym wprowadzono m.in. następujące zmiany:

  • 1) przewidziano, że przepisów ustawy nie stosuje się do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony w krajowym transporcie drogowym rzeczy, w przypadku gdy przedsiębiorca wykonuje wyłącznie krajowy transport drogowy rzeczy, w niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy, a także o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 tony w transporcie drogowym rzeczy;
  • 2) zmodyfikowano definicję bazy eksploatacyjnej. Będzie to miejsce przystosowane do prowadzenia działalności transportowej w sposób zorganizowany i ciągły, w skład którego wchodzi co najmniej jeden z następujących elementów: miejsce postojowe dla pojazdów wykorzystywanych w transporcie drogowym, miejsce załadunku, rozładunku lub łączenia ładunków, miejsce konserwacji lub naprawy pojazdów; przez bazę eksploatacyjną należy rozumieć także centrum operacyjne pracodawcy, o którym mowa w przepisach rozporządzenia (WE) nr 561/2006. W bazie eksploatacyjnej przedsiębiorca musi dysponować miejscami postojowymi na przynajmniej 1/3 pojazdów zgłoszonych do zezwolenia; Przedsiębiorcy mają do 1 stycznia 2023r. dostosować się w tym zakresie do nowych wymagań;
  • 3) rozszerzono katalog przestępstw ograniczających spełnienie wymogu dobrej reputacji przedsiębiorcy, o niektóre przestępstwa karno-skarbowe. Rozszerzono katalog przestępstw wykluczających możliwość podjęcia działalności transportowej kolejnymi przepisami dotyczącymi handlu narkotykami.
  • 4) w ustawie określono, który starosta ma wydawać zezwolenia na wykonywanie zwodu przewoźnika drogowego lub licencję w krajowym transporcie osób. Takie uprawnienie będzie wydawał starosta właściwy dla siedziby przedsiębiorcy określonej w rejestrze przedsiębiorców w KRS, a w przypadku przedsiębiorców będących osobami fizycznymi – adresu stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej określonego w CEIDG;
  • 5) wprowadzono dodatkowo obowiązek składania oświadczenia o niekaralności również poza terytorium RP za przestępstwa, które podważają dobrą reputację przez osoby z zarządu, prowadzącego działalność i zarządzającą transportem przy składaniu wniosku o zezwolenie;
  • 6) po uzyskaniu zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego przedsiębiorca przedkładać ma do organu udzielającego zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego oświadczenie o liczbie osób zatrudnionych na dzień 31 grudnia poprzedniego roku oraz informację o średniej arytmetycznej liczbie wszystkich kierowców wykonujących operacje transportowe dla przedsiębiorcy;
  • 7) wykluczono możliwość powierzenia prowadzenia dokumentacji księgowej podmiotowi zagranicznemu i sprecyzowano, że oryginały dokumentacji należy przechowywać na terytorium RP;
  • 8) do środków rehabilitacyjnych umożliwiających odzyskanie przez przedsiębiorcę dobrej reputacji dodano zatarcie skazania za przestępstwa w dziedzinach określonych w art. 6 ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, popełnione w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz zatarcie skazania za przestępstwa w dziedzinach określonych w art. 6 ust. 1 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, popełnione poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  • 9) dodano zakaz formalny zabraniający wykorzystywania w transporcie pojazdów: niezgłoszonych organowi wydającemu zezwolenie oraz zarejestrowanych poza terytorium RP;
  • 10) określono procedurę przywrócenia zarządzającemu transportem dobrej reputacji poprzez odbycie szkolenia lub zdanie egzaminu. Egzamin w celu odzyskania przez zarządzającego transportem dobrej reputacji będzie tożsamy z egzaminem na certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie drogowym. Szkolenie będzie prowadził ośrodek przeprowadzający szkolenia na kwalifikacje kierowców zawodowych;
  • 11) wprowadzono regulację, że ponowny przewóz kabotażowy na terytorium RP tym samym pojazdem może być wykonany po wcześniejszym przewozie międzynarodowym i po upływie czterech dni od zakończenia pierwszego przewozu kabotażowego. Kierowca musi posiadać stosowną dokumentację; Dodatkowo od 21 lutego 2022 r. wchodzi w życie zmiana w rozporządzeniu (WE) nr 1071/2009 i (WE) nr 1072/2009 wprowadzająca obowiązek powrotu pojazdu w okresie co najmniej 8 tygodniowym do państwa siedziby przewoźnika;
  • 12) przewidziano, że w przypadku popełnienia bardzo poważnego naruszenia dotyczącego świadectwa kierowcy w tym samym roku kalendarzowym, określonego w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403, właściwy organ cofa, w drodze decyzji administracyjnej, jeden wypis z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy i zawiesza wydawanie nowych świadectw kierowców przez okres 30 dni. Analogicznej zmiany dokonano w art. 32f ust. 3 ustawy o transporcie drogowym. Korekty takie mają na celu złagodzenie obecnie obowiązujących przepisów;
  • 13) przewidziano rozszerzenie kompetencji kontrolnych Inspekcji Transportu Drogowego w zakresie możliwości żądania i badania dokumentów dotyczących głównej działalności przedsiębiorcy w tym nawet: umów przewozowych, dokumentacji księgowej, akt pracowników, umów socjalnych u przedsiębiorcy.
  • 14) podczas kontroli drogowej kierowca będzie mógł kontaktować się z siedzibą przedsiębiorcy, na rzecz którego wykonuje przewóz, jego zarządzającym transportem lub inną osobą lub podmiotem, aby przed zakończeniem kontroli drogowej przedstawić wszelkie dowody, których obecności nie stwierdzono w pojeździe;
  • 15) w załącznikach do ustawy wprowadzono zmiany, które sprowadzają się do uzupełnienia wykazu kar za naruszenia warunków wykonywania przewozu drogowego o nowe pozycje wynikające z przepisów unijnych zawartych w Pakiecie Mobilności I.
  • 16) od 20 maja 2022 r. wchodzi w życie obowiązek dla przedsiębiorców wykorzystujących do międzynarodowych przewozów drogowych rzeczy „busy” ( od 2,5 do 3,5 tony) do posiadania licencji wspólnotowych i wyposażania kierowców w wypisy z tych dokumentów a od 5 lutego można się o nie ubiegać.

W ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, wprowadzono m.in. poniższe zmiany:

  • 1) zmieniono definicję podróży służbowej w ten sposób, aby za taką podróż było uznawane tylko zadanie służbowe wykonywane w ramach krajowych przewozów drogowych- już od 2 lutego 2022r.;
  • 2) doprecyzowano, że w przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku- już od 2 lutego 2022r.;
  • 3) kierowcy wykonującemu krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej przysługiwać mają należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 775 § 3–5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy -już od 2 lutego 2022r;
  • 4) dodano, że warunki wynagrodzenia kierowców nie mogą przewidywać składnika uzależnionego nie tylko od liczby przejechanych kilometrów czy ilości przewiezionego ładunku ale i od szybkości dostawy;
  • 5) sprecyzowano prowadzenie ewidencji czasu pracy kierowcy, przez przedsiębiorcę, dla każdego kierowcy. Ewidencja ma gromadzić również godziny rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych aktywności kierowców, wskazania przy dyżurach gdzie dyżur był pełniony. Ewidencje mają być teraz przechowywane nie 3 ale 10 lat.
  • 6) znacząco zmieniono zapis o przerwach dla kierowców (30min lub 45 min). Poprzednio przerwa przysługiwała kierowcy a obecnie kierowca ma obowiązać wykorzystać przerwę przed zakończeniem pracy. Przy podziale przerwy nie można mieć okresów poniżej 15 minut.

Ustawa co do zasady wejdzie w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:

  • 1) art. 1 pkt 8 (zmiana w ustawie o transporcie drogowym dotycząca prowadzenia dokumentów księgowych), który wejdzie w życie z dniem 21 lutego 2022 r.;
  • 2) art. 1 pkt 19 i art. 16 (zmiana w ustawie o transporcie drogowym dotycząca wskazania dokumentów, które będzie obowiązany jest dołączyć przedsiębiorca, aby uzyskać świadectwo kierowcy dla osoby niebędącej obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej), które wejdą w życie 5 lutego 2022r.;
  • 3) art. 2 pkt 1–3 (zmiany w ustawie o czasie pracy kierowców dotyczące definicji podróży służbowej oraz należności przysługujących kierowcy będącemu w podróży służbowej), które wejdą w życie z dniem 2 lutego 2022 r.;
  • 4) art. 2 pkt 5 (zmiana w ustawie o czasie pracy kierowców dotycząca prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowcy), który wchodzi w życie 29 maja 2022r.;
  • 5) art. 1 pkt 32 w zakresie art. 82h ust. 1 pkt 21, który wejdzie w życie po upływie 14 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu wykonawczego dotyczącego wspólnego wzoru służącego obliczeniu stopnia ryzyka przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie minimalnych warunków wykonania rozporządzeń (WE) nr 561/2006 i (UE) nr 165/2014 oraz dyrektywy 2002/15/WE w odniesieniu do przepisów socjalnych dotyczących działalności w transporcie drogowym oraz uchylającej dyrektywę Rady 88/599/EWG.